مهدی میرابی/نویسنده و روزنامه نگار
در کشورهای جهان سوم؛ کمترین توجه و بهایی که حکومتها به نهادی دارند، نهاد فرهنگ است. به همین منظور کمترین بودجه هم به آن اختصاص میدهند. البته نهادهایی هستند که تحت مدیریت چهرههای سیاسی و مذهبیِ بانفوذ قرار دارند و به زعم خود به کار فرهنگی مشغولاند و تحت لوای عناوین پرطمطراق بودجههای هنگفتی هم میگیرند اما به علت نگاه و نگرشی که دارند و با تحولات جامعه همسو نیستند، بودجههایشان صرف مقاصد دیگری میشود که با کلیت و ارتقاء فرهنگ کاملاً منافات دارد و بعضی اقداماتشان عملاً به ضد فرهنگ تبدیل شدهاست. این نهادها هیچ کمکی به رشد و بالندگی هنر نمیکنند. وزارت ارشاد هم که متولیِ اصلی است بیشتر در پایتخت و کلان شهرها، آن هم به واسطه افراد دلسوزِ هنرمند، تأثیر نه چندان قابل قبولی از خود ارائه میدهد. اگر میخواهید تأثیر این وزارت را در کلیت ایران بدانید بد نیست به اداره ارشاد میناب رجوع کنید که با چهار پرسنل مازاد وقت هم دارند و سالهاست بدون ساختمان اداری در اتاقهای فرهنگسرا به فعالیت مشغولاند.
خب تأثیر یک اداره با چهار پرسنل و سه اتاق برای یک شهر نود هزار نفری چه میزان میتواند باشد؟! انجمنهای ادبی و هنری کاملاً منفعل هستند و اگر گاه به صورت مقطعی فعالیت میکنند سطح کیفیِ بسیار نازلی دارند. البته این ادارات تقصیر چندانی ندارند. جیبشان خالی است. مشکل در سیاستهای کلی و کلان نظام است و این پرسش را به وجود میآورد که چرا در کشور ما نهادهای امنیتی و مذهبی بسیار قوی و فعال هستند و نهادهای فرهنگی و علمی بسیار ضعیف و منفعل؟!
در خیلی از شهرها دستگاههایی نظیر شهرداری از خود کتابخانههای عمومیِ بزرگی به یادگار گذاشتهاند و سالهاست عموم مردم از آن استفاده میکنند. همچنین هر ساله جایزه ادبی در بخش شعر، داستان و… برگزار میکنند و اینگونه، استعدادهای هنری شهر خود را به مردم خود معرفی میکنند. متأسفانه از این دست کارهای زیبا در میناب اتفاق نمیافتد.
حال نمایشگاه کتاب هم که گویا هر ساله دایر میشود به خودی خود ارزشمند است. من در مورد جایگاه و ارزش کتاب پیشتر و به بهانه افتتاح “امیران کتاب” به طور مفصل نوشتم و تکرار آن را لازم نمیدانم. اما نمایشگاهی که از تازههای نشر خالی باشد، آثار مطلوب و فاخر انتشاراتیهای معتبر در آن جایگاهی نداشته باشد و به کتابها با موضوعات مختلف به یک میزان بها داده نشود و در عوض، بیشتر به کتابهایی با مضامینی بها داده شود که در راستا و همسویی با سیاستهای کلان نظام است، نه تنها قشر کتابخوان را ذوق زده نمیکند بلکه به استقبالش هم نمیروند.