گزارش اختصاصی – ندای هرمزگان- دکتر صمیم ارزانی
بر پایه پژوهش های علمی متعدد، مصرف قلیان، حشیش، و الکل با پیامدهای جدی برای سلامت جسم و روان همراه است که برخی از آن ها بر اساس شواهد تحقیقاتی آورده شده است برخلاف باور عمومی، دود قلیان حاوی سطوح بالاتری از ترکیبات سمی مانند مونوکسید کربن، فلزات سنگین (مانند آرسنیک و سرب)، و هیدروکربن های آروماتیک چندحلقه ای (PAHs) است که سرطانزا هستند. مطالعه. های منتشرشده نشان می دهد مصرف کنندگان قلیان نسبت به سیگاری ها، ۲ تا ۳ برابر بیشتر در معرض ابتلا به سرطان های ریه، مری، و معده قرار دارند. همچنین، پژوهش سازمان جهانی بهداشت (WHO) تأکید میکند یک جلسه ۶۰ دقیقه ای مصرف قلیان معادل استعمال ۱۰۰ تا ۲۰۰ نخ سیگار است و به همان اندازه نیکوتین وارد بدن می کند که باعث وابستگی شدید می شود. علاوه بر این، تحقیقات دانشگاه کالیفرنیا (۲۰۲۱) نشان داد استفاده مشترک از قلیان، خطر انتقال بیماریهای عفونی مانند سل، هپاتیت C، و حتی هرپس را افزایش می دهد. طبق گزارش های تحقیقاتی THC (ترکیب روانگردان حشیش) بر گیرنده های کانابینوئید مغز تأثیر می گذارد و در بلندمدت به کاهش حجم ماده خاکستری در مناطق مرتبط با حافظه و تصمیم گیری منجر می شود. مطالعه ای که بر روی ۱,۰۰۰ نوجوان مصرف کننده حشیش نشان داد ۳۰٪ از آن ها اختلالات اضطرابی و افسردگی شدید را تجربه کرده اند. همچنین، پژوهش دانشگاه کینگز لندن (۲۰۲۳) ارتباط معناداری بین مصرف روزانه حشیش و افزایش ۴۰٪ی خطر ابتلا به روانپریشی (سایکوز) را تأیید کرد. از سوی دیگر، تحقیقی دیگر هشدار می دهد حشیش با کاهش توانایی های شناختی (مانند حل مسئله و تمرکز) همراه است و عملکرد تحصیلی و شغلی را تضعیف میکند. سازمان جهانی بهداشت (WHO) الکل را عامل مستقیم ۳ میلیون مرگ سالانه در جهان می داند که ۵٫۳٪ از کل مرگ ومیرهاست. بر اساس مطالعه ای در *The Lancet* (۲۰۲۳)، حتی مصرف «متوسط» الکل (۱ تا ۲ نوشیدنی در روز) با افزایش ۱۵٪ی خطر ابتلا به سرطان پستان، کبد، و دستگاه گوارش مرتبط است. پژوهش ها نیز نشان می دهد الکل به طور مستقیم به سلول های کبدی حمله کرده و در ۲۰٪ مصرف کنندگان مزمن به سیروز کبدی منجر می شود. علاوه بر این، اسکن های مغزی در دانشگاه آکسفورد (۲۰۲۱) ثابت کرد مصرف منظم الکل، حتی در میانسالی، با کوچک شدن هیپوکامپ (مرکز حافظه مغز) و افزایش ریسک زوال عقل مرتبط است. همه این مواد، حتی با مصرف گاه به گاه، تغییرات بیوشیمیایی ماندگاری در بدن ایجاد می کنند وسن شروع مصرف رابطه مستقیمی با شدت عوارض دارد؛ به ویژه در نوجوانی که مغز در حال رشد است. ترکیب این مواد (مانند الکل و حشیش) اثرات سمی را تشدید میکند و خطر اوردوز را افزایش می دهد.
پژوهشگران هشدار میدهند تبلیغات گمراه کننده یا عادی سازی فرهنگی مصرف این مواد، آمار آسیب ها را افزایش داده است. راهکار مؤثر، طبق مطالعات، تمرکز بر آموزش مبتنی بر شواهد، محدودیت های قانونی سختگیرانه تر، و دسترسی آسان به خدمات ترک اعتیاد و روانشناسی است.
