هدی عطایی
زلزله یکی از ویرانگرترین یا مرگبارترین حوادث غیرمترقبه وغیرقابل پیش بینی بلایای طبیعی است ؛ خبر نمی دهد وامان از وقتی که بیاید و تا بیخ و بن را بلرزاند؛ چنان خرابی به بار می آورد که سال ها طول می کشد تا بار دیگرمنطقه زلزله زده جان بگیرد و کمر راست کند وفزون آن که، ماه ها و سال ها ترس از دست دادن دوباره عزیزان و ویرانی اش در جان آدمی ماندگار می شود!
چندی پیش سالروز وقوع زلزله تاریخی بم بود که از آن به عنوان ویرانگر ترین زلزله تاریخ ایران یاد می شود.
زلزله ای به قدرت (6.6) ریشتر که فاجعه انسانی تاریخی و اقتصادی در ایران به بار آورد و تا به امروز یاد آن روز قلب آدمی را می فشارد. از آن زمان که 21 سال آن سپری شده است ، حوادث طبیعی بی شمار دیگری را در کشور و همین هرمزگان خودمان دیده و پشت سر گذاشته ایم که برخی، خسارت جبران ناپذیرانسانی و اقتصادی و اجتماعی زیادی را بر جای گذاشته اند از آن جمله، زلزله های ویرانگر« فین» و«سایه خوش» حوالی بندرخمیر بود که شدت آن بندرعباس را هم لرزاند وتکانه هایش تا کیلومتر ها فراتر از مرزهای کشور، در کشورهای همسایه جنوبی نیز احساس شد!
این حوادث خیلی از افراد را بی خانمان کرد ؛ شدت ویرانی و خرابی چنان بالا بود که اساس خبرهای رسیده از آن مناطق، بازسازی ها تا به امروز چندان مورد رضایت مردم نبوده و گلایه های مردمی از نا بسامانی وضع شان حکایت دارد .
در کشورما کافی است جایی در گوشه ای از ایران یا کشور همسایه بلایی طبیعی اتفاق بیفتد، آن وقت جشن مسولین آغاز می شود و با شرکت در میزگرد ها ، پیوسته از آمار و ارقام تلفات و خسارات احتمالی حرف می زنند و برای نمایش همه چیز دانی خود اشاراتی هم به پایتخت می کنند که خدای ناکرده اگر چنین اتفاقی در تهران بیفتد چه ها که نمی شود و همه از بن بست ها و معضلات مختلف می گویند؛ از ناکار آمدی شبکه امدادی تا سازه هایی که با تکانی فرو می ریزند و از موانع امدادی موجود در شهر تا از کار افتادن فرودگاهایی که باید در بزنگاه حادثه بهترین کارایی داشته باشند؛ همه آمار می دهند، اما هیچ برنامه مدون قابل اجرایی که بتواند خسارات اختمالی را کاهش دهد ارایه نمی شود. مثلا در شهر زلزله خیز بندرعباس که در صدر آمار زلزله نگاری کشور است و زلزله هایی باقدرت بیش از6.5 ریشتری را در کارنامه خود دارد، برنامه ای که در هنگام وقوع زلزله ترس و استرس مردم را مدیریت کرده و کاهش دهد وجایی ایمن که مردم به آن پناه برند را نمی بینیم.چندی پیش زلزله ای 7 ریشتری ژاپن را لرزاند اما نمایش فیلمی در این زمینه که در رسانه های اجتماعی باز نشر شد گویای همه چیز بود و نشان از مدیریت استرس و زمان و نقش مدیریت تنش های حاصل از وقوع حوادث طبیعی داشت.
مردم بدون دست پاچگی یا استرس، لحظات پر اضطراب را سپری کردند و این مهم نقش تاثیرگذاری در کم کردن خسارت احتمالی انسانی داشت.
متاسفانه ما برگزاری مانورهای هدفمند و دوره ای زلزله مانند ژاپن را در کشور خود نداریم در حالی که ریسک وقوع زلزله های مخرب ایران زیاد است. نوع ساخت وساز هایی که با تکنولوژی جدید درتولید مسکن به کار برده می شود و مطابق اقلیم و شرایط زمین شناسی مناطق باشد شاید برروی کاغذ باشد، ولی در عمل دیده ایم که ساختما ن ها باسازه های نامناسب و نظارت ضعیف ساخته شده و زلزله نیامده، با تکانه های ناشی از رفت و آمد عابرین فروریخته اند! و در تهران نیز از چنین ساختمان هایی بسیار گفته شده است.
از سوی دیگربرای پیشگیری و مدیریت وقوع حادثه های طبیعی دیگری که قابل پیش بینی هستند، چون بارندگی یا طوفان های سیل آسا و ویرانگر و کاهش خسارات آن ها هم کاری انجام نداده ایم اگر چه حرف و سخن و رهنمود بسیارگفته شده! و هر بار سیلی اندک خسارات هنگفت مالی و جانی برجای گذاشته و می گذارد و حرف درمانی های بسیار به وعده وعید های نافرجام می کشد.
با ابزارهای هشدار دهنده دقیقی که انسان خلق کرده است، از هشدار سونامی گرفته تا گردباد ها و…، دیگر نباید چنین بلایایی برای ما تولید نگرانی کند. همه این امکانات و بهره گیری از آن ها برای کم تر کردن خسارت جانی و مالی بشراست و برای کشور ما و به خصوص هرمزگان که در «زون زاگرس» واقع شده و زلزله خیز است، امری لازم و ضروری است.
« بلا ندیده دعا را شروع باید کرد
علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد»
