تعاونی ها،موتور محرک صنایع دستی هرمزگان

اختصاصی ندای هرمزگان-دکتر صمیم ارزانی
صنایع دستی هرمزگان، از سوزندوزی های رنگارنگ بندرعباس تا سفال های نقشدار قشم، گنجینه ای از هنر و فرهنگ این خطه هستند که در سال های اخیر به دلیل نبود سازوکارهای مناسب بازاریابی و فروش، کمتر در معرض توجه ملی و جهانی قرار گرفته اند. با این حال، تجربه موفق کشورهایی مانند نپال در احیای صنایع دستی از طریق تعاونی های محلی و مدل های فروش خلاقانه، می تواند چراغ راهی برای توسعه این صنعت در هرمزگان باشد.
نپال با وجود محدودیت های جغرافیایی و اقتصادی، توانسته صنایع دستی خود را به یکی از پایه های اقتصاد محلی تبدیل کند. کلید این موفقیت، تشکیل تعاونی های هنرمندان است که در آن صنعت گران به صورت گروهی فعالیت میکنند، مواد اولیه با قیمت مناسب تهیه میکنند، و با آموزش های مستمر، کیفیت محصولات را افزایش میدهند و طرح های مدرن و بازار پسند ارائه می دهند. افزون بر این، نپال با استفاده از جاذبه های گردشگری خود، صنایع دستی را به بخشی جدایی ناپذیر از تجربه سفر گردشگران تبدیل کرده است؛ از فروشگاه های محلی در کاتماندو تا نمایشگاه های بین المللی که هنر دست نپالی ها را به جهان معرفی می کنند.
استان هرمزگان با تنوع قومی و فرهنگی بی نظیرش، ظرفیت بالایی برای ایجاد تعاونی های صنایع دستی دارد. ایجاد چنین تشکل هایی می تواند مشکلاتی مانند نبود دسترسی عادلانه به بازار، قیمت گذاری ناعادلانه، و ضعف در تأمین مواد اولیه را کاهش دهد. برای نمونه، تعاونی های زنان در روستاهای حاشیه خلیج فارس می توانند با همکاری یکدیگر، تولیدات ویژه مانند «لنج سازی مینیاتوری» یا «حصیربافی با برگ نخل» را استانداردسازی کرده و از طریق کانال های فروش جمعی به بازار عرضه کنند.
نپال نشان داده که پیوند زدن صنایع دستی با گردشگری نه تنها درآمدزاست، بلکه هویت فرهنگی را زنده نگه می دارد.
هرمزگان با جاذبه هایی مانند جزیره هرمز، غار نمکدان، و بازارهای محلی بندرلنگه، می تواند صنایع دستی را به عنوان سوغاتی گردشگران معرفی کند. از سوی دیگر، استفاده از پلتفرم های دیجیتال برای فروش مستقیم محصولات به خریداران داخلی و خارجی، راهکاری است که در نپال به خوبی جواب داده است و حتی صنعت پارچه پشمین این کشور را احیا کرده است. ایجاد وبسایت های مشترک برای صنعتگران هرمزگانی یا همکاری با پلتفرم های جهانی مانند «Etsy»و خلق داستان یکتا و ثبت موقعیت مکانی هر محصول می تواند دسترسی به بازارهای جدید را فراهم کند.
هرچند الگوگیری از نپال امیدوارکننده است، اما موفقیت این مدل در گرو همراهی نهادهای دولتی و خصوصی است. آموزش صنعتگران و هنرمندان در حوزه های مدیریت مالی، طراحی نوین، و بازاریابی، تأسیس نمایشگاه های دائمی در شهرهای گردش پذیر، و تسهیل وام های کمبهره برای تعاونیها از جمله اقدامات ضروری است. به گفته ، یکی از هنرمندان سوزندوز بندر عباس «ما میتوانیم در تعاونی ها گرد هم آییم، اما بدون پشتیبانی، محصولاتمان در خانه هایمان خاک میخورند.»
حرکت به سمت مدلهای تعاونی و استفاده از ظرفیتهای دیجیتال نه تنها اقتصاد محلی را تقویت میکند، بلکه گامی است برای حفظ میراث فرهنگی هرمزگان که رو به فراموشی است. این استان میتواند با تکیه بر همبستگی اجتماعی و خلاقیت، همانند نپال، نام خود را در نقشه جهانی صنایع دستی ثبت کند.