?……. امانا… قرائیمقدم/ جامعهشناس
«گنگستر شهر آمل» ترانه ایی که موجب اخراج خانم معلم تا بازگشت مجدد او بکار شد ، نظرات موافق و مخالف مردم و مسئولان را برانگیخت، طي روزهاي اخير ويدئويي از يک مدرسه غيرانتفاعي در شهرستان قائمشهر در فضاي مجازي منتشر شد که در آن تعدادي از دانشآموزان در حال خواندن آهنگي بودند که محتواي آن مناسب و فرهنگي نبود. دکتر قرایی جامعه شناس یاداشتی کوتاه براین ماجرا نوشته است که بسیار قابل تامل است.
«گنگستر شهر آمل» ترانهاي است که طي هفته گذشته در رسانههاي مجازي فراگير شده است. فارغ از محتواي اين ترانه که شايد حتي نتوان آن را يک ترانه ناميد؛ لازم است فراگيري يکباره اين آهنگ و بازخواني آن در شبکههاي اجتماعي مورد بررسي قرار گيرد. در گذشته نيز ترانههاي خوانندگان ديگر همه گير شده است. چرايي همهگيري اين ترانهها از ديدگاه جامعهشناسي از اهميت بالايي برخوردار است. جوانان بهطور کلي بر اساس تئوري ديويد رايزمن ديگر گذشتهنگر نيستند و نگاه به گذشته در نسل جديد کنار گذاشته شده است. اکنون در زماني قرار داريم که به قول انديشمندان زمان تغييرات شتاب متغير تند شونده است. جوامع از نظر انديشمندان در زمانهاي اجتماعي مختلف حرکت ميکنند و حال حاضر زمان تقدم گذشته بر آينده سپري شده و زمان تقدم آينده برگذشته است. جوامع ديگر گذشتهنگر نيستند و نگاهي به گذشته ندارند. امروزه جوانان خردگرا و دنبالهرو هستند. از اين منظر است که ترانههاي مختلف با محتوا يا بيمحتوا همهگير ميشود. جامعه از مرحلهاي عبور کرده و به مرحله خردگرايي و پيروي از عقل و منطق و دانش خود خواهد رسيد و در مرحله بعد جامعه دنبالهرو خواهد شد. اين دنبالهرويي نيز از طريق فضاي مجازي است و جوانان ديگر نه از پدر، مادر و دايي و نه عمو بلکه از دانش خود و از هم سن و سالهاي خود پيروي ميکنند. نقش خانواده را هم نبايد در اين مورد فراموش کرد. امروز مادران از دختر خود ميخواهند که به دنبال علم باشند. امروز مادران از دختران خود ميخواهند که تلاش کرده، کوشا باشند و ميگويند که گذشته، گذشته است. در چنين جهاني جوانان نوگرا خواهند شد. البته تئوري آب و هواي اجتماعي را در رفتار جوانان را نبايد ناديده گرفت. بر اين اساس آب و هواي اجتماعي دماسنج جامعه، اقتصاد و سياست است. اين تئوري اعلام ميدارد زماني که آب و هواي اجتماعي مساعد نيست، روحيات و خروجيهاي آنها بهشدت بالا و پايين ميرود. اين ميشود که گنگستر شهر آمل به ترانه مورد علاقه برخي از جوانان تبديل ميشود. ريشه آن را هم بايد در اين مورد دانست که فضاي اجتماعي در حال دگرگوني است و رسانههاي فضاي مجازي در اين مورد نقش دارند. امروز جامعه در انتظار بستري براي رساندن حرف هاي خودش است. از اين منظر از يک ترانه هرچند بيمحتوا را باز نشر ميکنند. امروز اگر از دهه70 سخن به ميان نميآيد به اين علت است که دهه 80 جوان است و دهه 70 ديگر در دوران جواني نيست و دهه 80 است که انتقاد ميکند. هر مقدار که سن بالا ميرود روحيه اعتراض در افراد کم ميشود. فردي با سن و سال گذشته مانند نگارنده اين يادداشت، ديگر اهل اعتراض نيست. بايد صداي جوانان را شنيد و به سادگي و به بهانه اينکه ترانههاي آنها فاقد محتواست از بررسي نگاه آنها نگذشت. گنگستر شهر آمل نيز بايگانيخواهد شد و فردا روزي، گنگستري در شهر ديگر رو ميشود نبايد از همهگيري چنين ترانههايي تعجب کرد.