دکتر صمیم ارزانی
در بنادر پیشروی جهان مدیریت کانتینرهای حاوی مواد شیمیایی و خطرناک به‌عنوان چالشی پیچیده و حیاتی شناخته می‌شود این بنادر با به‌کارگیری فناوری‌های نوین و پروتکل‌های سخت‌گیرانه نه تنها ایمنی را تضمین می‌کنند بلکه روند ترخیص کالا را نیز تسریع می‌بخشند به‌عنوان مثال بندر روتردام در هلند یکی از الگوهای موفق در این زمینه است که از سیستم‌های هوشمند شناسایی و ردیابی کانتینرها استفاده می‌کند. این سیستم‌ها با بهره‌گیری از تگ‌های RFID و حسگرهای اینترنت اشیا (IoT) محتویات هر کانتینر را به‌طور لحظه‌ای رصد کرده و داده‌ها را در اختیار نهادهای مرتبط قرار می‌دهند تا طبقه‌بندی و جداسازی با حداقل خطای انسانی انجام شود.
در بندر سنگاپور دومین بندر شلوغ جهان تمرکز بر رعایت استانداردهای بین‌المللی برچسب‌گذاری و کدگذاری رنگی است هر ماده‌ی شیمیایی براساس طبقه‌بندی IMDG (مقررات بین‌المللی حمل مواد خطرناک دریایی) برچسبی ویژه دریافت می‌کند که شامل اطلاعاتی همچون سطح خطر، شرایط نگهداری و اقدامات اضطراری است این کدهای رنگی به کارکنان اجازه می‌دهد در نگاه اول نوع ماده و نحوه‌ی جابه‌جایی آن را تشخیص دهند افزون بر این این بندر از پهپادهای مجهز به دوربین‌های حرارتی برای بازرسی دوره‌ای کانتینرها استفاده می‌کند تا از نشت مواد یا تغییرات دمایی غیرمجاز جلوگیری شود.
سرعت در ترخیص کالا نیز از اولویت‌های بنادر است. این بنادر با ایجاد خطوط سبزویژه برای کانتینرهای خطرناک فرآیندهای گمرکی و بازرسی را به‌صورت موازی پیش می‌برد به این ترتیب هماهنگی بین شرکت‌های حمل‌ونقل گمرک و سازمان‌های ایمنی پیش از ورود کشتی به بندر آغاز می‌شود و اسناد لازم به‌صورت الکترونیکی تأیید می‌گردد همچنین، پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین که در این بندر توسعه یافته‌اند به افزایش شفافیت زنجیره‌ی تأمین کمک کرده و احتمال دستکاری در اسناد را به حداقل رسانده‌اند.
از دیگر راهکارهای کلیدی ایجاد مناطق قرنطینه‌ی مجهز به سیستم‌های تهویه‌ی پیشرفته و دیواره‌های ضدحریق است که در بنادر ژاپن و امارات متحده‌ی عربی دیده می‌شود این مناطق براساس نوع ماده‌ی شیمیایی مانند انفجاری سمی یا خورنده به زیربخش‌هایی تقسیم شده‌اند و دسترسی به آن‌ها تنها با مجوزهای امنیتی چندمرحله‌ای امکان‌پذیر است اجرای تمرین‌های دوره‌ای مقابله با بحران نیز از برنامه‌های ثابت این بنادر به شمار می‌رود تا در صورت بروز حادثه واکنش‌ها سریع و هماهنگ باشد.
در نهایت، همکاری تنگاتنگ با سازمان‌های بین‌المللی همچون IMO و نهادهای محلی محیط‌زیست به بنادر کمک می‌کند تا قوانین روز جهان را در سیاست‌های خود ادغام کنند این رویکرد یکپارچه نه تنها زمان ترخیص کالا را کاهش می‌دهد بلکه از وقوع فجایع زیست‌محیطی و انسانی جلوگیری کرده و چهره‌ای مسئولیت‌پذیر از صنعت دریانوردی ترسیم می‌کند.
