ندای هرمزگان – مهدی میرآبی
در مورد گونه‌های در خطر نابودی اغلب تصور عموم بر حیوانات و پرندگان است و کمتر به درختانِ کمیاب و کهن سال نظر دارند.
بر همین مبنا به نظر می‌رسد سازمان‌هایی که در قبال آثار ملی مسئولیت حفظ و نگهداری دارند، نسبت به درختان شناخت کمتری داشته و حساسیت کمتری نشان می‌دهند. شاید همین موضوع باعث شده درختان نسبت به سایر گونه‌ها آسیب بیشتر و جدی‌تری ببینند.
ناگفته پیداست که در شناسایی و توجه به این گونه‌های ارزشمند گیاهی «پویش مردمی» نقش بسزایی دارد. برای نمونه سال ۹۷ شهرداری اصفهان طرحی را با عنوان «سهم من در حفظ درختان کهنسال شهر» اجرا نمود و از عموم مردم، کارشناسان و فعالان محیط زیست درخواست کرد تا درختان بالای ۷۰ سال را شناسایی و به شهرداری معرفی کنند. در پوستر این پویش شماره‌ای هم قرار داده شد و شهرداری برای افراد داوطلب و فعال جوایزی در نظر گرفت. این حرکت باعث شد مردم به صورت خود جوش مشارکت داشته باشند، پیگیر مراحل قانونی ثبت این کار شوند. تا اینکه در نهایت توانستند درختان مد نظر را در فهرست میراث طبیعی و ملی جای دهند.
هدف از نگارش این یادداشت در وهله‌ی اول همین است. شناسایی و توجه به گونه‌ای از درخت بسیار کمیاب و ارزشمند «لور» یا همان انجیر معابد. درختی در شمایلی بسیار عجیب و شگفت‌انگیز با ریشه‌ها و شاخ و برگ‌های تودرتو، پیچ خورده و در هم تنیده. تعداد این درختان در کل ایران بسیار انگشت شمار بوده و فقط در جنوب ثبت شده است.
لوری که در روستای تمبانوی میناب است از کهنسال‌ترین درختان ایران بوده که بالای چند قرن عمر دارد اما در خطر نابودی و آتش سوزی است. زیر سایه‌اش کافه دکه‌ای راه انداخته‌اند و پاتوقی شده برای کباب و قلیان. کافی است یک روز زغالی خاموش نگردد یا ته مانده‌ی سیگاری برگ خشکی را شعله‌ور سازد این «نماد و هویت ملی میناب» در عرض چند ساعت به خاکستر تبدیل خواهد شد.
اکنون اطرافش شلوغ و کثیف است و روی تنه‌اش رنگ پاشیده‌اند و یادگاری نوشته‌اند.
حتی اگر این درخت در ملک شخصی باشد، چون یک میراث فرهنگی و ملی به حساب می‌آید باید به شکل ویژه‌ای ازش مراقب کرد.
چه عیبی دارد کافه دویست متر آنطرف‌تر باشد. و خیال همه از آرامش و امنیت درخت آسوده گردد.
باید مالک ملک را متقاعد کرد تا ابتدا حصار یا دیواری دور درخت کشیده شود و پس از آن مراحل ثبت ملی‌اش انجام شود.
طبق پژوهشی که تاکنون انجام شده گونه‌های چنار، گردو، ارس، سرو و بنه بیشترین فراوانی را با عمر بالا در کل ایران داشته‌‌اند. این پژوهش گویای آن است که انجیر معابد از گونه‌های بسیار منحصر به فرد و کمیاب است که خیلی کم دیده و ثبت شده.
باور کنید مایه شرمساری است که ما از گونه‌های ملی و هویتی‌مان با این درجه از ارزشمندی اینگونه مراقبت می‌کنیم. مردم و مسئولین به کمک هم «لور» میناب را نجات دهید. از امروز، از همین فردا.
