دکتر صمیم ارزانی
در خیابان های بندر، جایی که بادهای نمکی خلیج فارس با صدای موج های آرام درهم می آمیزد، نام هر کوچه و میدانی می تواند روایتی از تاریخ و هویت این سرزمین باشد.
وقتی از کنار یک مدرسه می گذریم یا در میدان اصلی شهر قدم می زنیم، این اسامي هستند که به مکان ها جان می دهند و حافظ خاطرات جمعی مردمانند؛ اما چه می شود اگر به جای نام های تکراری و بی روحی که گاه حتی برای ساکنان شهر هم ناآشنا هستند، برگ هایی از تاریخ هرمزگان را بر پیشانی معابر بنشانیم؟ نام هنرمندان، شاعران، موسیقیدانان و مفاخری که روزگاری در همین خاک نفس کشیدند و امروز یادشان در غبار فراموشی کمرنگ شده است.
هرمزگان، سرزمینی که گویی رنگین کمانی از فرهنگ هاست، از دیرباز مهد پرورش اندیشمندان و هنرمندانی بوده که آوازه شان از مرزهای جغرافیایی فراتر رفته است؛ از نوازندگان سازهای محلی که نغمه های شان روح دریانوردان را صیقل می داد تا شاعران بومی که اشعارشان آئینه رنج ها و شادی های مردم این خطه بوده است. این چهره ها تنها قهرمانان محلی نیستند؛ آن ها نگهبانان میراثی هستند که اگر به درستی پاسداری نشود، در هیاهوی زندگی مدرن گم خواهد شد. با این حال، بسیاری از میدان ها و خیابان های شهرهای هرمزگان به جای ثبت این گنجینه های انسانی، نام هایی کلیشه ای و فاقد هویت را یدک می کشند.
نامگذاری اماکن عمومی به نام مفاخر بومی، تنها یک اقدام نمادین نیست. این کار همچون پلی است بین نسل ها؛ کودکانی که امروز در «میدان محمد علی بهمنی» بازی می کنند، فردا با جست وجوی نام او، داستان زندگی شاعری را می خوانند که عشق را در ترانه های مرحوم ناصر عبداللهی جاودانه کرد.
یا نوجوانی که از «خیابان زهرا اردیبهشتی» گذر می کند، با کشف نقش این بانوی هنرمند در احیای هنرهای صنایع دستی جنوب، به هویت خود افتخار می کند. این آگاهی بخشیِ ناخودآگاه، بذر امید و تعلق خاطر را در نسل جدید می کارد.
از سوی دیگر، چنین اقدامی می تواند گردشگری فرهنگی را رونق بخشد. تصور کنید گردشگری که از «کوچه قنبر راستگو» – نوازنده نام آشنا ساز «جفتی» – بازدید می کند، نه تنها با صدای سازش آشنا می شود، بلکه برای درک پیشینه فرهنگی منطقه کنجکاو خواهد شد. این پیوند میان مکان و خاطره، هرمزگان را از یک مقصد جغرافیایی صرف به موزه ای زنده تبدیل می کند که هر گوشه اش روایتی شنیدنی
دارد.
البته نباید فراموش کرد که انتخاب این نام ها نیازمند عزم جمعی و پژوهش دقیق است. گاهی یک نامگذاری شتابزده و بدون شناخت دقیق پیشینه افراد، به جای زنده نگه داشتن یادشان، به تحریف تاریخ منجر می شود؛ بنابراین مشارکت اهالی فرهنگ، مورخان و خانواده های مفاخر در این فرآیند ضروری است. شهرداری ها و نهادهای مرتبط می توانند با برگزاری جلسات همفکری و استفاده از آرشیوهای محلی، فهرستی از چهره های شاخص هر شهرستان را استخراج کنند.
امروز که هرمزگان در مسیر توسعه شهری سریع گام برمی دارد، حفظ این نشانه های فرهنگی، نه یک انتخاب، که یک ضرورت است. وقتی از پنجره اتوبوس شهری به تابلوهای خیابان ها نگاه می کنیم، این اسامی باید هم چون آئینه هایی باشند که شکوه گذشته را به امروز پیوند می دهند؛ پس بیایید فضاهای عمومی شهرهای مان را از بیگانگی درآوریم و آن ها را به آلبومی از چهره ها و خاطراتی تبدیل کنیم که هر یک، بخشی از روح هرمزگان را در خود جای داده اند واین مهم در عین حال نیازمند همت شورای شهر و شهرداری می باشد.
شاید آن گاه بتوانیم به فرزندان مان بگوییم: «این فقط یک اسم نیست، داستان ماست»!
شما مردم عزیز هرمزگان هم می توانید با ارسال نام چهره ها و تاریخچه افتخارآفرینی شان برای شورای شهر و استانداری، در این امر شریک باشید.
