چالشهای یک استان

 احسان نفیسی
خاصیتی از یک جسم که در برابر تغییر سرعت یا تغییر جهت حرکت مقاومت می‌کند. نيوتون – قانون اول يا اينرسي 1
مقدمه:
دولت‌ها در سراسر جهان هزاران تصمیم مدیریت پرسنل می‌گیرند، میلیون‌ها کالا و خدمات را تهیه و روزانه میلیاردها فرآیند را اجرا می‌کنند. آنها مملو از داده‌ها 2 هستند. با این حال، تا به امروز به صورت سیستماتیک از این داده‌ها برای بهتر کردن عملکرد مدیریت دولتی تقریبا استفاده نشده است. این بدان معناست که دولت‌ها برای صرفه‌جویی میلیاردها واحد پولی در هزینه‌های تدارکاتی، جذب استعدادهای بهتر در دولت، و شناسایی منابع فساد، از داده‌ها غافل مانده اند.
حتا تنها با پوشش طیفی از منابع داده روزمره – مانند داده‌های اداری و نظرسنجی‌های کارمندان عمومی – و هم چنین ابزارها و منابع به جهت انجام تجزیه و تحلیل، توانایی دولت‌ها برای اتخاذ رویکردی مبتنی بر داده‌ها برای تشخیص و بهبود نحوه عملکرد سازمان‌های عمومی را تغییر می‌دهد. مهم تر آنکه در تصمیم گیری و تصمیم سازی مثمر ثمر باشد. این نقطه ي مغفول مانده می تواند چراغ راه طراحی و رسیدن به ایده مرکزی هرمزگان باشد.
ضرورت:
واقعیت ِ فعلی ِ نیاز استان، نگاه واقعی و شفاف به مجموعه توانمندی ها و مشکلات داخلی و خارجی استان، بی هیچ اغماض و سانسور است؛ و صد البته تشکیل تیمی از کارشناسانی ک کارشان قابل رصد باشد و در یک برنامه زمان بندی کاملن دقیق، این موارد را با آیتم هایی که توسط متخصصین این امر، اولویت بندی شده دسته بندی کنند. این فازبندی، مرحله ي بعد از هدف گذاری را تسهیل می سازد. داشتن داده های واقعی، دقیق، صحیح و البته معتبر و قابل اتکا که بتوان از آن به اطلاعات، دانش و در نهایت به خرد 3 به عنوان دانش کاربردی رسید ضروری است. موضوع مهم دیگر البته گام به گام بودن این اتفاق ضمن تداوم فعالیت های روزانه است. ما نمی توانیم فعالیت های فعلی را هرچند پرهزینه و یا حتا خارج از مسیر ایده مرکزی متوقف کنیم. اما حتمن درکنار انجام این وظایف، ترسیم ایده مرکزی استان را پیگیری می کنیم تا در زمان پیش بینی شده به هدف مشخص برسیم. نکته لازم دیگر، نیاز به برنده بودن است. ما باید افق دور خود را با گام های کوتاه برداریم. در گام های کوتاهی که برای این مسیر طراحی کرده ایم، اتمام هر گام حس برنده بودن را که احساسی ضروری و اطمینان بخش است به همه می دهد. ضرورت این شکل از حرکت، بعد از نرم افزاری شدن ایده مرکزی، کاملن بدیهی است.
هرم دانش

لیستی از چالش ها و فرصت هاي داخلی و بیرونی برای این متن آماده شده بود اما با بودن دستگاه های طویل و عریض و تجربه شخص استاندار، نوشتن آن را بیهوده می دانم. قاعدتن، کامل تر و مفصل تر از این لیست – با دقت و صحت بالا که آن را قابل اعتماد کند – باید در استانداری، مجلس شورای اسلامی و سازمان های مربوطه وجود داشته باشد!
متن:
با توجه به این که نیروی انسانی متناسب با ایده اولیه مرکزی، انتخاب و چیدمان می شود پیشنهاد می گردد هسته اولیه شروع حرکت به سمت ایده مرکزی از بین متخصصین با نگاهی هم سو به این ضرورت انتخاب تا داده ها و اطلاعات در زمان اعلام شده از سوی نفر اول اجرایی استان، به صورت واقعی، دقیق، صحیح و معتبر به دست آمده و فرآیند SWOT آغاز گردد. صحت و اعتبار داده ها به عنوان پایه و اساس در ادامه مسیر بسیار ضروری است. پس لازم است همه توان مندیها و مشکلات داخلی و فرصت ها و تهدیدهای بیرونی بسیار واقعی به صورت خام و بدون نگرانی احتمالی از افشای محتوای آن و بی هیچ ارزش گذاری گردآوری شده تا سنگ بنای رسیدن به ایده مرکزی و نهایتن نرم افزاری شدن توسعه استان گذارده شود. البته داده های اولیه می تواند شروع یک حرکت بوده و در طول مسیر هرجا ک لازم شد با در اختیار آمدن داده های جدید، برنامه ریزی به روزرسانی گردد.
نوشتن ایده کلی برای استانی با حجم انبوهی از مشکلات و صد البته انتظارات و توقعات در فضای واقعی، البته شدنی تر است از محیطی با تمجیدات فراوان. حب و بغض های این روزها شبیه به هر چیزی هست جز خواسته های جدی مردمان استانی بیمار. هرمزگان ِ امروز بی شباهت ب ژاپن ِ پس از جنگ نیست که تنها راه خروج از بحران را پشت کاری و سخت کوشی هم دلانه دید. از نظر نگارنده، این آخرین فرصت های منطقه برای استفاده بهینه از انرژی های موجود در استان است. تعهد به برنامه و ایده کلی، فراتر از محل تولد یا سخنان زیبا، امري ضروري ست. هرمزگان ِ امروز، کار می خواهد، کاری زيربنايي بر مبناي طرح و برنامه ای دقیق و قابل اجرا برای هدفی مشخص و در دست رس. شفافیت، شفافیت و شفافیت 4 رمز عبور از اين مسير پرتلاش است. مردم ما بسیار هم راهند. این را تاریخ و تجربه ثابت کرده منتها کسانی این را می فهمند ک نگاه هم راهانه ي نقادانه بخواهند و خودشان هم از آن داشته باشند؛ وگرنه همین مردم در دوره های مختلف دور نگه داشته و کوچک گمارده شده اند. تو خود بخوان حدیث مفصل. باز هم به تاكيد مي گويم طي این راه و رسيدن به ايده مركزي استان با شفافیت شدنی تر است مباد که به ضد خود تبدیل شود. (البته قطعن شفافیت، نظارت دقیق را به هم راه خود دارد)
نکته خوب این ماجرا تا به الان برای استان این است طیف بسیاری اگر نگوییم همه، با تمام انتقادها و سرخوشی هایی ک به شخص انتخاب شده داشته اند، دوست دارند 5 نماینده دولت و چه بسا نماینده کل حکم رانی از آخرین فرصت های مانده بهره برده و کمی ذهن نگران و گرفتار هرمزگانی ها را آرام و ما را به درست یا غلط از این همه مقایسه خسته کننده و بازنده بودن نسبت به سایرین نجات
دهد. این که این ذهن خسته و پریشان چقدر آموزش دیده ک در کنار این خواسته چه باید کرد و مقصر این کم-کاری یا بدکاری چه کسی است، بحثی است که می شود در مجال دیگر بدان پرداخته شود. حال چقدر از دوست داشتن می تواند رنگ واقعیت به خود بگیرد اولن، دومن، سومن و چهارمن به خود ما برمی گردد. ما بايد از دوست داشتن تا رسيدن به نتیجه هدف-گذاری شده را به كمك تمام درس هايي كه از اين سال ها گرفته ايم بپيماييم و تجربيات اين سال ها را در اين فرصت به كمال خرج كنيم. پيمايش اين مسير، تنها با مجهز شدن به تمام الزامات آن، امكان پذير است.
هرمزگانی ها حالا با حضور گزینه انتخابی از سوی دولت پزشکیان، انتظار حل گوشه ای از مشکلات خود را دارند، چه این دولت بر سر حرف خود بماند یا نماند. فارغ از هر جدالی در حکم رانی مرکزی، دل به انتخاب فعلی دولت دارند تا شرایط رشد و پیشرفت را لااقل تلاش ش را در این دوره ببینند. دشوار بودن این مسیر بدیهی ست. شاید حتا درک و تصور درستی از اندیشیدن ب آن نداشته ایم و حتا آن را بلد نباشیم ولی می خواهیم، می خواهیم ک در مسیرش قرار بگیریم و برای آن تلاش کنیم. ذهن شهروندان و روستانشینان هرمزگانی برای شروع این مسیر آماده است و نیروی انسانی مناسب این شروع نیز وجود دارد. هرچند که تربیت و پرورش نیروی انسانی برای ادامه این راه، ضرورتی بدون تعارف است. مسیر سخت و راه دشوار
است. فرصت کوتاه بود و سفر جان کاه بود / اما یگانه بود و هیچ کم نداشت6
پیشنهاد ایده مرکزی و نرم افزاری شدن توسعه پایدار مبتنی بر اقتصاد دورانی برای استان هرمزگان، تنها بر بستری قابل اجراست که خودخواستن ها حداقل و تلاش ها بسیار باشد. نرم افزاری شدن تنها یک پیشنهاد اولیه است. پر است از ایرادات اجرایی و نيازمند واكاوي و بررسي هاي همه جانبه.
شاید نیازسنجی شرايط موجود، بيش از همه برای استاندار جدید هرمزگان به دلیل عقبه اجرایی و حضور در مجلس و دولت و سایر بخش های خدمت گزاری نسبت به سایرین دستیافتنی تر باشد. تجربه تمام این سال ها حتمن در این شروع باید به کار ایشان بیاید. می دانیم تغییر برای همه سخت است و برای نفر اول اجرایی استان سخت تر، اما وقتی فکر کنیم به این که چاره ای نيست جز حرکت جدی و آگاهانه به این مسیر، انگیزه مان چند برابر خواهد شد. اگر همه متخصصان را دور ایده مرکزی جمع کنیم و از این تکثر و شاید تفاوت و تضارب آرا – که حتا برخی از آن ها سهل انگارانه و یا متعمدانه در جهت ایده مرکزی و برای استان نباشد – به سود ایده مرکزی استان بهره ببریم، خارج از هر تعارف بی نتیجه، هزینه بر و وقت گیر. تمام سال های کم کاری های همه مان را باید جبران کنیم و این سخت ترین هاست. حالا هرمزگانی ها، پزشکیان را گوشه ای نهاده و تمام چشم و گوش شان به نماینده ایشان است که طی یک اجماع بدان رسیده شده است.
پایان:
در پایان ذکر چند نکته کاملن خارج از تعارف به صورت تیتروار ضروری است.
• اهمیت داده و هوش مصنوعی به عنوان ضرورتی برای دنیای واقعی پیش رو، ماحصل ورود به انقلاب پنجم صنعتی 7 . قطعن نمی توان مستقیم به دل هوش مصنوعی رفت ولی ایده مرکزی استان می تواند و بايد در فازبندی های منطقی، ضرورت ورود به این مبحث را ببیند و برای اجرایی شدن ورود به آن برنامه ریزی کند.
• با احترام به همه بزرگان استان، خواه ناخواه استفاده از دانش، نگاه و انگیزه جوانان و دادن فرصت به ایشان، خارج از هر تعارفی واجب تر از هر واجبی است 8 . این که چه سازوکاری برای این امر مناسب تر است موضوع قابل بحثی است که باید حتمن و به دقت در نرم افزاری شدن توسعه 9 استان دیده شود.
• غفلت از ورزش، فرهنگ و هنر خسارت بار و ضرورت ِ پژوهش، بدیهی است.
خدا حال هيچ قومي را دگرگون نخواهد کرد تا زماني که خود آن قوم حال شان را تغيير دهند… سوره ۱۳ . بخشی از آیه ۱۱ (ترجمه گرمارودی)
آذر 1403
****
1- https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%AE%D8%AA%DB%8C
2- به‌طور کلی، می‌توان همه دانسته‌ها، آگاهی‌ها، داشته‌ها، آمارها، شناسه‌ها، پیشینه‌ها را نوعی داده محسوب کرد. در اینجا علاوه بر ریزداده ها مانند نظرسنجی ها آمار عملکرد واقعی سازمانها اشکالات … نیز به عنوان داده شناخته میشود.
https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87
3- بینش insight
4- و چه شفافیتی بالاتر از اهمیت به داده، بدون هرگونه ملاحظه ای به عنوان مبنای تصمیم ها
5- و این دوست داشتن ِ صرف، توهمي ورای واقعیت هاست.
6- شعر در آستانه – احمد شاملو
7- درحالی که رهبران فعلی دنیا، در حال بررسی انقلاب صنعتی پنجم هستند ما هنوز در هوش مصنوعی و انقلاب صنعتی چهارم گير افتاده ایم. ضرورت این امر زمانی بیشتر می شود که بدانیم کشورهای دیگر حتا در همین جنوب خلیج فارس خودمان، وزیر هوش مصنوعی دارند. در همین مورد نگاهی بندازیم به ریگی، سمیرا،1402،انقلاب صنعتی پنجم : چشم انداز ، چالش ها ، نقشه راه آینده،هفتمین کنفرانس بین المللی مطالعات بین رشته ای در مدیریت و مهندسی، تهران،https://civilica.com/doc/1689490
8- ممکن است متولدین دهه ۶۰ به دلیل عدم استفاده به موقع و بجا از ایشان در این سال ها بر نگارنده – که خود نیز جز همین دسته است – خرده بگیرند اما دیگر فرصت دل جویی و این تعارفات وجود ندارد. نسل جدید، متولدین دهه ۷۰ و ۸۰ هستند. هر برنامه ای و هر ایده ای بدون حضور دختران و پسران این جغرافیا کاری عبث و بیهوده است بی شک.
9- به تاکید عنوان می شود منظور از توسعه، توسعه پایدار مبتنی بر اقتصاد دورانی است.