پلاستیک دشمنی خاموش!

هدی عطایی

خلیج فارس سومین خلیج استراتژیک دنیا بزرگترین پهنه آبی ایران که اتصالش به دریای عمان اهمیت جغرافیایی و اکولوژیک این پهنه آبی بزرگ سرزمین مان را دو چندان کرده که تعداد بیشماری از گونه های آبزی شناخته شده و بسیاری از گونه های ناشناخته در آن زیست می کنند، که متاسفانه با روانه کردن انواع آلاینده ها آن را مورد بی مهری قرارداده ایم .به عنوان مثال از بین رفتن مرجان های خلیج فارس که نقش ویژه ای در پویایی فون و فلور (جامعه جانوری و گیاهی ) و تغدیه آبزیان منطقه دارد ، کم شدن تعداد جمعیت و تنوع گونه های آبزیان ،خود تائیدی بر از بین رفتن محیط زیست جانداران جمعیت آن دارد.یکی از مخرب ترین آلاینده های زیست محیطی خلیج فارس که شاید نتوانیم در ذهن مان به میزان توان آلودگی که تولید می کند تصور و آن را ارزیابی کنیم زباله های پلاستیکی است .پلاستیک این مصنوع خود ساخته انسان، که روز به روز استفاده از آن رایج تر و مخاطرات زیست محیطی آن بیشتر ؛ اما اهمیت دادن به میزان آلایندگی آن کمتر می شود ! یا اینکه با نحوه رفتار خود اینگونه نشان داده ایم که برایمان بی اهمیت است.از رها کردن زباله های پلاستیکی که روزانه در کوی و خیابان می بینیم مانند پرتاب کردن لیوان یک بار مصرف هنگام قدم زدن درساحل ؛ که ما ساحل نشینان با منظره پراکندگی و رها بودن انواع زباله های پلاستیک، که به دلیل سبک بودن به راحتی با وزش بادی، از طرفی به طرف دیگر روانه می شوند، بیشتر مواجهیم . شتاب و گسترش صنایع پلیمری، که پس از مصرف 75 درصد آن به صورت زباله در می آید، گذشته از آثار زیانبار برای محیط زیست و نابودی جانداران آبزی، برای ما هم آسیب زاست اهمیت این موضوع آن وقت حساسیت بیشتری پیدا کرد که ، ذرات نانو پلاستیک در اعماق گودال های اقیانوسی کشف گردید(مطالعات انجام شده درمیزان آلودگی مواد پلاستیکی  در دانشگاه نیوکاسل استرالیا) پس از آن آزمایشات بر روی انسان نشان دادند که ذرات پلاستیکی که به صورت هفتگی و به راحتی وارد بدن می شود از طریق بطری های پلاستیکی آب آشامیدنی به صورت مستقیم تا گیاهان، که براحتی ذرات تجزیه شده نانو پلاستیکی را از طریق غشاء سلولی خود جذب می کنند ؛ که این میزان وارد شده در بدن به اندازه یک کارت اعتباری است(حدود 5 گرم)!؛ پلاستیک های رها شده تحت اثر تابش نور خورشید ، باد یا سایر عوامل محیطی دیگر به ذرات کوچک نانو و میکرو (ذرات کوچک تر میکروسکوپی ) تبدیل می شوند که این ذرات رها شده در آب یا خاک، به صورت تصادفی توسط آبزی یا گیاه جذب می شود و از زنجیره غذایی کوچک تر وارد جیره غذایی بزرگ تر و در نهایت انسان می شود، که خطرات سمی و صدمات بالقوه ای را در ارگان های حیاتی بدن به خصوص مغز، به همراه دارد. این ها گفته شد که بدانیم پلاستیک دشمن خاموشی ست و تهدیدی جدی برای ما و محیط زیست جانداران پیرامون مان که در تغذیه ما نقش اساسی ایفا می کنند دارد. به خصوص آنکه ما ساحل نشینان از آبزیان و فرآورده های آبزی به مراتب بیشتری استفاده می کنیم ؛ از طرفی حق بیشتری را باید در جهت حفاظت از منابع طبیعی که در دسترس ماست را ایفاکنیم .این موضوع با راهکار های ساده ای چون : کم کردن مصرف کردن پلاستیک و مشتقات آن مانند حمل کیف های پارچه ای هنگام خرید، امتناع یا کمتر مصرف کردن مواد یک بار مصرف پلاستیکی مانند انواع لیوان و نی و قاشق و چنگال پلاستیکی و… که جایگزین آن با انواع مواد مشابه گیاهی و کاغذی و غیره میسر می باشد. همین کارهای کوچک، آلودگی وسیعی را ازمحیط زیست دریا و جانداران آبزی که نقش مهمی در سلامتی ما و پویایی چرخه سلامت زیست محیطی را به همراه دارد.