درگفت و گو دکتر رضا شیبانی تذرجی رئیس شورای نظام دامپزشکی استان هرمزگان مطرح شد: «دامپزشکی» پناهی اطمینان بخش برای مردم و جامعه

ندای هرمزگان-زینب نورالدینی
در تقویم جمهوری اسلامی ایران چهاردهم تا بیستم مهر ماه به عنوان هفته گرامیداشت دامپزشکی نام گذاری شده است. به همین مناسبت جهت آشنایی با شورای نظام دامپزشکی استان هرمزگان گفتگویی با دکتر رضا شیبانی تذرجی رئیس شورای نظام دامپزشکی استان هرمزگان داشتیم که در ذیل از نظر می گذرد .
آقای دکتر لطفا تشکیلات نظام دامپزشکی استان را معرفی بفرمایید؟
با سلام به شما و هیئت تحریریه و متولیان روزنامه فاخر ندای هرمزگان و عرض احترام دارم به مخاطبین محترم روزنامه. شورای نظام دامپزشکی استان زیرمجموعه سازمان نظام دامپزشکی جمهوری اسلامی ایران می باشد که تابع قانون تاسیس سازمان نظام دامپزشکی مصوب آبان ماه سال 1376 شمسی است که براساس مصوبه مجلس سازمانی است دارای استقلال مالی و شخصیت حقوقی مستقل غیردولتی و براساس همین قانون اهداف ده گانه برای سازمان نظام دامپزشکی تعریف گردیده که مهم ترین انها عبارت است از، تلاش در جهت پیشبرد و اصلاح امور دامپزشکی، تلاش در جهت حسن اجرای وظایف فنی و حرفه ای دامپزشکان و سایر رده های حرفه دامپزشکی، تنظیم روابط حرفه ای بین دامپزشکان و سایر رده های حرفه دامپزشکی، حفظ و حمایت از حقوق صنفی دامپزشکان و سایر رده های حرفه دامپزشکی در برابر اشخاص حقیقی و حقوقی و حفظ و حمایت از حقوق اشخاص حقیقی و حقوقی که به نحوی از خدمات حرفه دامپزشکی بهره مند می شوند. منظور از سایر رده ها همکاران کمک تکنسین، تکنسین،کاردان،کمک کارشناس و کارشناس دامپزشکی می باشند که البته همگی باید دارای کارت عضویت معتبر از سازمان نظام دامپزشکی باشند. با این مقدمه که برای معرفی تشکیلات سازمانی ضروری بود خدمت مخاطبین محترم روزنامه عرض می کنم که شورای نظام دامپزشکی استان شامل هشت نفر عضو اصلی و چهار نفر عضو علی البدل در پنجمین دوره انتخابات سراسری نظام دامپزشکی کشور در دی ماه سال قبل از سوی اعضای محترم نظام استان انتخاب شدند و از اسفند ماه1402 رسما فعالیت خود را آغاز کردند و در همین گفتگو لازم می دانم از تلاش های همکاران ارجمندمان در ادوار قبل شورای نظام استان صمیمانه قدردانی کنم چرا که بسیاری از اقدامات سازمانی با پیگیری های همکاران چهار دوره قبل و با کمترین امکانات در سال های گذشته انجام شده است و به بیان دیگر تیم فعلی شورای نظام ادامه دهنده اقدامات پایه ای گذشته می باشد.
چند نفر عضو نظام دامپزشکی هرمزگان هستند؟
: پانصد نفر اعم از همکاران محترم دامپزشک و پیرادامپزشک در سامانه ساندا ( سامانه یکپارچه نظام دامپزشکی کشور) عضو نظام دامپزشکی استان هرمزگان می باشند که شامل همکاران بخش دولتی و بخش خصوصی هستند و شماره عضویت از سازمان نظام دریافت کرده اند.
چه موانعی در راه اشتغال اعضای نظام دامپزشکی استان وجود دارد؟
:برخی موانع قانونی هستند از جمله عدم اجازه همکاران بخش دولتی دارای کارت عضویت برای فعالیت در بخش خصوصی، طبیعتاً همکاران شاغل در بخش دولتی انتظار دارند در چهارچوب قانون و خارج از ساعت اداری بتوانند به عنوان مسئول فنی یا دستیار بهداشتی در شرکت ها و مراکز مرتبط مشغول به کار شوند که در حال حاضر راهکار قانونی اعطای مجوز پاره وقت برای احراز چنین مشاغلی وجود ندارد و صرفا در حوزه درمان امکان دریافت مجوز نیمه وقت درمان برای دامپزشکان امکان پذیر است. اگر چه محدودیت بزرگتر و مانع مهم تر تعداد زیاد فارغ التحصیلان رده های مختلف در سال های اخیر بوده که می توان گفت معضلی کشوری محسوب می شود. زمانی که تقاضا بالا می رود و جایگاه های شغلی کم باشد بدون تردید رقابت منفی ایجاد می شود. یکی از دلایل اختلافات بین همکاران بخش خصوصی و دولتی همین موضوع است. متاسفانه وجه اشتراک همکاران بخش دولتی و خصوصی دامپزشکی، پایین بودن حقوق و مزایا می باشد که این صحبت نیز فرا استانی و ملی می باشد.
در سوال اول به اهداف و وظایف سازمان اشاره داشتید، در مورد حفظ و حمایت از حقوق اشخاص حقیقی و حقوقی مرتبط با نظام بیشتر توضیح دهید؟
تشکیلات نظام دامپزشکی همانگونه که خود را موظف به تامین حقوق اعظای نظام یعنی دامپزشکان وپیرادامپزشکان محترم می بیند، براساس قانون باید از حقوق افراد ذینغع از رابطه با اعضای نظام نیز حمایت نماید. در حال حاضر نظام دامپزشکی صدور پروانه اشتغال مراکز موضوع ماده 2 قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی مصوب 1389 را بر عهده دارد که شامل درمانگاه ها، آزمایشگاه ها، داروخانه ها،پلی کلینیک ها، بیمارستان های دامپزشکی، مراکز مایه کوبی و تلقیح مصنوعی و شرکت های چندمنظوره خدمات دامپزشکی می باشند و در صورتی که شهروندان از کیفیت خدمات رسانی این مراکز ناراضی یا متضرر باشند برابر قانون درخواست شکایت انها در هیئت بدوی انتظامی رسیدگی به تخلفات اعضای نظام مطرح و بررسی می شود که البته شورای حل اختلاف شعبه نظام دامپزشکی نیز در کنار هیئت بدوی می تواند به مطالبات و مناقشات مالی رسیدگی کند. صدور پروانه های بهداشتی مراکز موضوع ماده 5 قانون نظام جامع دامپروری کشور مصوب 1388 که شامل واحدهای دامداری، مرغداری و آبزی پروری می شود نیز برعهده نظام دامپزشکی می باشد بنابراین نقش قابل توجهی در زمینه تولید و تولیدکنندگان ایفا می کند و پاسخگوی مراجعین مرتبط با این قانون است که می توان گفت قانون راهبردی خودکفایی کشور می باشد از طرف دیگر واحد های صنعتی وابسته از قبیل کشتارگاه های طیور، مراکز عمل آوری و فرآوری و توزیع مواد خام دامی، سردخانه های نگهداری مواد خام دامی، کارخانه های تولید خوراک دام باید تحت نظارت فنی بهداشتی مسئول فنی یا دستیار بهداشتی دامپزشکی باشند که الزاما باید توسط نظام دامپزشکی تایید صلاحیت گردند و از این دیدگاه نیز ارتباط مستمر و موثری بین نظام دامپزشکی و سرمایه گذاران محترم استان در حوزه پرورش و صنایع وابسته وجود دارد.

آمار استانی مراکز مرتبط با دو قانون مورد اشاره( ماده 2 و ماده5) را تشریح نمایید؟( مراکز دارای پروانه از نظام دامپزشکی)
:در حال حاضر 18 درمانگاه و مرکز مایه کوبی وابسته، 1 بیمارستان دامپزشکی، 1 پلی کلینیک دامپزشکی، 5 آزمایشگاه دامپزشکی(که به واسطه دارا بودن گواهینامه های معتبر بین المللی در حال حاضر علاوه بر سازمان دامپزشکی، با سازمان استاندارد و سازمان غذا و دارو نیز همکاری دارند)، 15 داروخانه، 1 شرکت توزیع داروی استانی در سطح استان فعال می باشد. تعداد پروانه های بهداشتی موضوع ماده 5 قانون نظام جامع دامپروری که تاکنون توسط نظام دامپزشکی استان صادر شده است نیز به این شرح است: مرغداری گوشتی (646مورد) / شترمرغ مولد و گوشتی(65مورد) / پرندگان زینتی(2مورد) / گوساله پرواری(737مورد) / گاو شیری (125مورد) / پروار بندی بره و بزغاله(544مورد) / شتر پرواری و داشتی(55 مورد) /بلدرچین (2مورد) /آهو و جبیر(3مورد) / پرورش اسب(1 مورد) / کروکودیل(2 مورد)/ مراکز روستایی شامل پرواربندی گوساله، بز داشتی و آبزیان(330 مورد)/ آبزیان صنعتی( شامل پرورش میگو،تکثیر ماهی ومیگو، ماهی در قفس، ماهی زینتی، ماهی گرمابی، ماهی خاویاری جمعاً 616 مورد)/با توجه به این آمار ،نقش نظام دامپزشکی در تولید و خودکفایی و همچنین تعدد و تنوع وظایف سازمانی مشهود است.نیاز به یادآوری است که ظرفیت بالای استان هرمزگان در زمینه پرورش شتر،شترمرغ و خصوصا آبزیان هنوز مورد توجه قرار نگرفته است و نظام دامپزشکی آمادگی همکاری فنی با سرمایه گذاران محترم بومی و مهمان را با استفاده از توان علمی و اجرایی همکاران مجرب بخش خصوصی دارد.
روابط و مناسبات نظام دامپزشکی با اداره کل دامپزشکی چگونه است؟
: اصولا آنچه توسط نظام دامپزشکی انجام می شود قبلا توسط سازمان دامپزشکی ابلاغ شده است و همسویی کامل وجود دارد. نکته مهم آن است که تشکیلات نظام دامپزشکی در حال حاضر بخش بزرگی از وظایف بخش دولتی را انجام می دهد. اگر عملکرد نظام در سوال قبل را مرور کنید تایید خواهید کرد که اگر نظام دامپزشکی به هر دلیل نتواند به وظایف خود عمل کند و این امور مجددا به اداره کل محول شود شوک بسیار سنگینی به مجموعه اداره کل دامپزشکی استان وارد می شود. اداره کل دامپزشکی استان هرمزگان در حال حاضر کمتر از 150نیروی انسانی در ستاد و شهرستان ها دارد این در حالی است که نظام دامپزشکی حدود 500 عضو و پتانسیل بیشتری دارد و بخش دولتی ،در راستای سیاست های کلان ملی برای اجرای بهینه اصل 44 قانون اساسی، باید حمایت کامل از تشکیلات نظام دامپزشکی استان داشته باشد. بخش دولتی بدون کمک اعضای نظام دامپزشکی قادر به پاسخگویی مطلوب به شهروندان نخواهد بود. نظام دامپزشکی بدون استفاده از منابع مالی ، لجستیکی و نیروی انسانی بخش دولتی در حال خدمات رسانی به شهروندان محترم در حوزه های مختلف و گسترده از جمله تولید و بهداشت است و در صورت تضعیف نظام همه این وظایف مجددا به بخش دولتی باز خواهد گشت که بخش دولتی با شرایط فعلی هرگز قادر به انجام وظایف سنگین فنی و تخصصی نیست
آیا نظام دامپزشکی با سایر نهاد ها و تشکل ها و سازمان ها نیز ارتباط کاری دارد؟
: بله. با توجه به نقش بارز نظام دامپزشکی در صدور پروانه بهداشتی برای مراکز پرورش طبیعتا مراوده و همکاری بسیار نزدیک با همکاران محترم سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی استان الزامی است که خوشبختانه در سطح بسیار رضایت بخش ارتباط بین دو تشکل نظام مهندسی و نظام دامپزشکی به عنوان دو نهاد تاثیر گذار در امر تولید و توسعه سرمایه گذاری های حوزه کشاورزی اعم از مرغداری، دامداری، آبزی پروری و سایر موارد وجود دارد و مبنای آن نیز ماده 5 قانون نظام جامع دامپروری می باشد که قبلا به آن اشاره شد. در همین راستا ارتباط موثر بین نظام دامپزشکی و شیلات نیز وجود دارد. در حال حاضر کمیته های داخلی هفده گانه در نظام دامپزشکی استان تشکیل شده است که از جمله می توان به کمیته حیات وحش و کمیته بیماری های مشترک (زئونوزها) اشاره نمود. بند هشتم ماده 2 قانون تاسیس سازمان نظام دامپزشکی در حقیقت به همکاری شاغلان حرفه دامپزشکی با دستگاه های اجرایی دولتی به منظور ارتقا بهداشت عمومی تاکید دارد. ارتباط مستمر همکاران پر تلاش حوزه درمان بخش خصوصی دامپزشکی با مجموعه حفاظت محیط زیست استان از نمونه های بارز مراوده بین بخشی نظام دامپزشکی با دستگاه های دولتی است. در حال حاضر همکاران محترم دارنده پروانه درمانگاه،بیمارستان و اشتغال به امور درمان در سراسر استان به صورت رایگان موارد اورژانس جاده ای حیات وحش و سایر موارد ارجاع شده از سوی کارشناسان محترم حفاظت محیط زیست را پذیرش می کنند و اقدامات تشخیص، درمان و حتی جراحی را تا حد امکان رایگان انجام می دهند. تخفیف پنجاه درصدی در موارد نیازمند مداخله درمانی و جراحی در حیوانات حمایتی ارجاع شده از سوی NGO ها و شهروندان محترم نیز از طرف دامپزشکان بخش خصوصی اعمال می شود. لازم به یادآوری است که دامپزشکان و پیرادامپزشکان محترم (واکسیناتورها)شاغل در حوزه درمان علاوه بر گزارش بیماری های دامی به اداره کل دامپزشکی، در برخی موارد بیماری های مشترک بین انسان و حیوان ( که عمدتا بسیار خطرناک و تهدید کننده سلامت فردی و جمعی شهروندان هستند) را نیز به اداره کل دامپزشکی و دانشگاه علوم پزشکی گزارش می کنند که اصطلاحا مراقبت غیر فعال محسوب میشود و می توان گفت بخش خصوصی دمپزشکی رکن اساسی سیستم پایش و مراقبت بیماری های دامی و انسانی می باشد. به همین گونه حضور همکاران محترم بخش خصوصی در کشتارگاه های دام و طیور و سایر مراکز و صنایع وابسته مرتبط به فرآوری و عمل آوری مواد خام دامی نیز ضامن بهداشت جامعه و حافظ سلامت عمومی می باشد.
در مورد بیماری هایی که اشاره شده مواردی را ذکرفرمایید؟
همانگونه که گفته شد امکانات بخش دولتی دامپزشکی از نظر لجستیکی و نیروی انسانی متاسفانه طی سالیان اخیر سیر نزولی داشته است و عمده اقدامات فنی و عملیات مبارزه با بیماری های دام و طیور وآبزیان شامل بازدید و معاینه بالینی ، بررسی و مراقبت و شناسایی بیماری ها، اعلام گزارش، نمونه برداری، تشخیص، واکسیناسیون و حتی انجام آزمون های تشخیصی با استفاده از به روز ترین روش های علمی آزمایشگاهی در حال حاضر توسط همکاران پر تلاش ما اعم از دامپزشکان ، پیرادامپزشکان ، کارشناسان علوم آزمایشگاهی دامپزشکی و تکنسین ها انجام می شود. بخش قابل توجهی از تعهدات دولتی نیز در قالب قراردادهای پیمانکاری به درمانگاه های بخش خصوصی واگذار می شود که این امر سهم چشم گیری در کنترل بیماری های دامی و بیماری های مشترک بین انسان و حیوان(از جمله بیماری های مهلک هاری و تب مالت) دارد. طی 3 سال اخیر بیماری بسیار خطرناک لیشمانیازیز که نوعی بیماری انگلی صعب العلاج می باشد توسط همکاران محترم دامپزشک بخش خصوصی شناسایی و گزارش شده است که مراتب از طریق نظام دامپزشکی به اطلاع اداره کل دامپزشکی و دانشگاه علوم پزشکی نیز رسیده است. شیوع این بیماری زئونوز در جمعیت سگ های ولگرد به مرحله بحرانی نزدیک شده است و نیازمند توجه و اقدام علمی و عملی از سوی دستگاه های ذیربط می باشد که این موضوع از طریق کمیته بیماری های زئونوز نظام در حال پیگیری می باشد.در این کمیته نظام دامپزشکی از ظرفیت های علمی و اجرایی کارشناسان خبره و توانمند دانشگاه علوم پزشکی استفاده می نماید. لازم به ذکر است همکاران پر تلاش ما در بخش خصوصی در رابطه با مدیریت معضل سگ های بلاصاحب نیز همکاری بسیار نزدیک، مستمر و موثری با سازمان مدیریت پسماند شهرداری دارند.
با توجه به آنچه به صورت خلاصه و فشرده در این مجال اندک به اطلاع مخاطبین محترم نشریه شما رسید، اهمیت نظام دامپزشکی و در حقیقت اعضای محترم و گمنام نظام دامپزشکی در قسمت های مختلف جامعه به گونه ای است که در صورت تضعیف عمدی و سهوی جایگاه این همکاران پرتلاش و بی ادعا ، تردید نداشته باشید در مدت زمان کوتاه و آینده ای نزدیک چالش های بسیار جدی و مخاطرات فاجعه باری در زمینه امنیت زیستی، بهداشت عمومی و سلامت شهروندان رخ خواهد داد.
آنچه وظیفه اینجانب به عنوان رئیس شورای نظام و سایر همکاران ارجمند در شورا ایجاب می کند، معرفی جایگاه همه همکاران عزیز و اعضای بزرگوار و گمنام نظام دامپزشکی استان هرمزگان به شهروندان است و آنچه گفته شد بخش کوچکی از اهمیت وجودی این صنف در تامین بهداشت و حفظ سلامت جامعه می باشد.
سخن آخر:
شورای نظام استان در حال پیگیری احداث ساختمان شورای نظام دامپزشکی استان است که نیازمند همکاری و حمایت نهادهای مرتبط از جمله اداره کل راه و شهرسازی ، معاونت عمرانی استانداری و شهرداری و حتی شرکت های بزرگ ذینفع از خدمات نظام دامپزشکی می باشد.وظیفه خود می دانم بار دیگر سختی کار و مخاطرات شغلی که متوجه همکاران گرانقدر بخش دولتی و بالاخص بخش خصوصی هست را به شهروندان و مسئولین محترم یادآوری کنم.همکارانی را می شناسم که هنگام عملیات صحرایی یا در کینیک ها در اثر صدمات فیزیکی از طرف حیوانات و نیز آسیب های ناشی از آلودگی محیط کار (از جمله گرد و غبار آمیخته با عوامل عفونی بیماریزا یا تزریقات اتفاقی)دچار ناتوانی شده اند و هیچ حمایتی از این همکاران از سوی دولت یا بیمه ها نشده است در حالی که در سازمان های نظامی و انتظامی با کمتر از چنین آسیب هایی مزایای مادام العمر و حتی از کارافتادگی و درصد جانبازی به پرسنل آسیب دیده و خانواده هایشان تعلق می گیرد.ابتلای واکسیناتورها و دامپزشکان و حتی بازرسان بهداشتی گوشت به بروسلوز(تب مالت)موضوعی عادی شده است ولی متاسفانه این ملاحظات در پرداخت حقوق و مزایای بخش دولتی و تعیین تعرفه های بخش خصوصی از سوی مراجع تصمیم گیرنده در رده های کلان کشوری در نظر گرفته نمی شود.همکارانی در بخش خصوصی دامپزشکی بوده اند که در اثر ابتلا به بیماری تب خونریزی دهنده کریمه-کنگو(CCHF) هنگام جراحی اورژانسی سزارین گاو در روستاهای صعب العبور،جان خود را از دست داده اند اما هرگز خبر ناگوار چنین حوادثی در غوغای رسانه ای حاکم بر جامعه به گوش شهروندان نمی رسد.نظام دامپزشکی تریبون و بلندگوی این قشر پرتلاش ،گمنام و بی ادعاست.