بررسی تاثیرات کووید ۱۹ بر روح و روان مردم؛ کرونا و امیدهایی که می طلبد

ندای هرمزگان – مرضیه دشتی
نتایج برخی از مطالعات جدید پزشکی نشان می‌دهد، از هر سه بیمار مبتلا به کرونا یک نفر ۵ تا ۶ ماه پس از بهبودی به یک اختلال عصبی یا روحی مبتلا می ‌شود.
به گزارش ندای هرمزگان، اختلالات خلقی واضطراب به گفته محققین از شایع‌ترین اختلالات روحی مبتلایان کووید-۱۹ است.
حمایت‌های روانی خانواده از بیماران کووید ۱۹ در دوران قرنطینه از طریق تلفن و فضای مجازی، نقشی حیاتی در کاهش عارضه‌های روانی ناشی از بیماری و قرنطینه ایفا می‌کند.
طبقه گفته های روانشناسان بالینی کشور، عوارض ناشی از این بیماری در حال حاضر هنوز ناشناخته است، اما برخی بهبود یافتگان کرونا شماری از اختلالات عصبی را پس از گذار از کرونا تجربه می‌کنند.
خلق وخوی افسرده، اختلال افسردگی و حملات پانیک(هراس) از اختلالات اصلی بهبودیافتگان کرونا به شمار می‌رود که گاه در دوران بیماری، طی ۱۴ روز قرنطینه نیز بروز نمی‌یابد.
اختلال وحشت‌زدگی «پانیک» نوعی وضعیت روانی از گروه اختلالات اضطرابی است که با هجوم ناگهانی وحشت به بیمار و ترس شخص از وقوع مجدد مشخص می‌شود و با علایمی همچون تپش قلب، عرق ‌کردن، احساس تنگی نفس و فشردگی در قفسه سینه، احساس ازدست‌ دادن تعادل یا گیجی همراه است.
این علائم عمدتا ۳ تا ۴ روز پس از درمان ظاهر شده و برای برخی بیماران روحی و روانی نظیر افسردگی نیز با گذار از این دوران تشدید می‌شود.
بهبود وضعیت این بیماران مستلزم بهره‌گیری از روانشناسان و مشاوران و در صورت ضرورت، دارو درمانی در مراحل اولیه جهت کنترل هراس و اضطراب و اختلالات عصبی است.
نکته قابل توجه و مهمی که اکنون باید مدنظر مسئولان استان قرار گیرد، توجه به وضعیت روحی بیماران مبتلا به کرونا و خانواده های آنان علاوه بر وضعیت جسمی است.
به همین منظور نیز گفت و گویی با استاندارهرمزگان و دو نفر از روانشناسان در خصوص لزوم توجه افراد به وضعیت روحی در دوران کرونا و پس از آن انجام شد که خلاصه ای از آن در زیر آورده شده است.
استاندارهرمزگان در این رابطه گفت: استرس بر روند درمان بیماری کرونا بسیار تاثیرگذار هست و مردم باید در هنگام ابتلا به این ویروس آرامش خود را حفظ کنند.
فریدون همتی بیان داشت: باید روانشناسان و اساتید دانشگاه ها راهکارهایی در خصوص رسیدگی به وضعیت روحی بیماران کرونایی ارائه دهند تا براساس آن برنامه ریزی صورت گیرد.
وی افزود: بیماران هم باید با حفظ روحیه پس از بهبود به شرایط زندگی قبل از ابتلا به بیماری برگردند.
نماینده عالی دولت در استان هرمزگان ادامه داد: همچنین باید به فضای قرنطینه و رفتار افراد دیگر با بیماران مبتلا به کرونا توجه ویژه ای شود.
همتی اظهارداشت: در استان هرمزگان میزان مرگ و میر بر اثر این بیماری نسبت به استان های دیگر در کشور پایین تر است و این یک نکته می تواند امیدواری برای استان به شمار رود.
استاندارهرمزگان خاطرنشان کرد: این مورد یکی از موضوعات مهمی است که باید به آن پرداخته شود و رسانه ها هم اگر ایده هایی در این خصوص دارند ارائه دهند.
تاب آوری کودکان در بحران ویروس کرونا
یکی از روانشناسان نیز در گفت و گو با خبرنگار ندای هرمزگان گفت: مدتی است که جهان به بحران بیماری کرونا دچار شده و تاثیر این بحران توسط همه احساس می شود . فرزندان شما نیز به خوبی از آنچه در حال رخ دادن است آگاه هستند و به احتمال زیاد تلاطم هیجانی فراوانی را تجربه می کنند.
دکتر معصومه زینل پور ابراز داشت: در شرایط کنونی رایج ترین هیجان ملموس برای کودکان ، ترس، استرس و اضطراب است. آن ها ممکن است از بیماری یا فوت ناگهانی بستگان دچار وحشت شوند و یا اینکه دیگر مثل گذشته دوستانشان را در مدرسه نمی بینند نگران شوند.
وی افزود: بعضی از کودکان ممکن است بخاطر تعویق و تعلیق در تکالیف مدرسه خود دچار نگرانی و اضطراب شوند انتظار می رود خانواده ها و معلمان در این خصوص بتوانند نقش مثبتی را ایفا کنند، عده ای دیگری از دانش آموزان ممکن است به علت عدم برخورداری از اینترنت یا گوشی های هوشمند و ناتوانی خانواده ها در تامین این هزینه های مضاعف نتوانند تکالیفی را که برای آن ها تعیین شده است بصورت آنلاین و بدون پشتیبانی دوستان و معلمان خود انجام دهند این عزیزان و فرزندان کشور عزیزمان هم شایسته توجهات بیشتری هستند.
این روانشناس و مدرس خانواده در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس عنوان کرد: برای برخی دیگر این فشار استرس زا درباره از دست رفتن چیزهایی که آن ها را شاد می کرده، مثل معاشرت و بازی و با دوستان و همکلاسی ها، کلاس های ورزشی، مهمانی‌های خانوادگی و مواردی دیگر از این دست است.
دکترزینل پور بیان داشت: اولین قدم شما این است که بر خود مسلط شوید. اگر بتوانید با مهارت و تسلط کافی خودتان و این وضعیت را مدیریت کنید، فرزندانتان نیز مثل شما موفق خواهد بود. فراموش نکنید که شما مانند یک آینه در نقش الگوی آنها هستید و هر کاری انجام دهید، آنها نیز از شما الگوبرداری می کنند
وی خاطرنشان کرد: با فرزندتان صحبت کنید در وضعیت کنونی که همه(شما، اخبار، همکلاسی های فرزندتان، معلمان آنها) درباره ویروس کرونا صحبت و یا اظهار نظر می کنند باید یقین داشته باشید که فرزندتان اطلاعات صحیح و کامل دریافت و در اختیار دارد.
وی ادامه داد: تماشای اخبار را محدود کنید. اگر فرزندتان نیز همراه شما اخبار تماشا می کند، شایسته آن است اطمینان حاصل کنید این اخبار برای کودکان مخرب نیست. مانند اخبار منتخب مدارس، همچنین یک بار تماشای اخبار در روز کافی است. به آنچه درباره شرایط خانواده به فرزندتان می گویید و آنچه او می شنود بسیار دقت کنید آیا لزومی دارد فرزندتان بداند مادر ممکن است شغل خود را از دست بدهد؟ آیا او باید بداند که شما تحت فشار وام هستید؟ توصیه آن است که وضعیت خانه و خانواده را تا حد ممکن طبیعی و امن نگه دارید.
به گفته این روانشناس؛ از فاجعه سازی، سختگیری های بی دلیل و فشار بیش از حد به خود یا آنها خودداری کنید. گویی همه ما در قایق بحران کرونا هستیم و از هرجایی که این وضعیت تمام شود، قایق را ترک خواهیم کرد. اگر اینترنت شما برای یادگیری آنلاین فرزندانان در خانه کافی نیست، آیا بجای آن می توانند کتاب بخواند. اگر شما باید درخانه کار کنید به این معنا که تمی توانید در انجام تکالیف مدرسه همراهی شان کنید، پس بگذارید بازی کنند.مهمترین چیز این است که اوقات خوبی را در کنار آنها بگذرانید و یادآور شوید: این نیز باید بگذرد.
مشاور خانواده در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس اضافه کرد: حفظ ساختار طبیعی زندگی روزانه تا جای ممکن و باتوجه به شرایط موجود می تواند از ابهام حاکم بر اوضاع بکاهد و این امر به ایجاد احساس امنیت در کودک کمک می کند.
دکتر زینل پور بیان داشت: در مورد اهمیت خود مراقبتی و حفاظت فردی با فرزندتان صحبت کنید. کودکان در شرایط بحران هم باید از حداقل‌های غذایی اما سالم برخوردار باشند و ورزش کنند. اگر در قرنطینه خانگی هستید می توانید آنها را تشویق کنید که به صورت آنلاین ورزش کنند، به علاوه خواب به موقع و کافی امری ضروری است.
وی اظهار کرد: شایسته آن است که خود و فرزندانمان قدردانی و سپاسگزاری را تمرین کرده و بیاموزیم. این کار چندان دشوار نیست اما بسیار کارساز و موثر است. می توانید این کار را به صورت خانوادگی هنگام پذیرایی نیم وعده و یا صرف غذا تمرین کنید. بدین صورت که وقتی همه اعضای خانواده با همدیگرهستند، شما سه چیز را که قدردان و شکرگزار آن هستید و باعث شادی شما می شود با صدای بلند اعلام و بیان کنید. به خاطر داشته باشیم وقتی در شرایط دشواری گرفتار می‌شویم، زار زدن و آه و ناله کردن بسیار راحت و متداول است. اما اگر در تمرین‌های شکرگزاری، پشتکار و استمرار داشته باشید به یقین از آن نتایج فوق العاده ای می گیرید. روانشناس خانواده در آموزش و پرورش ناحیه یک بندرعباس گفت: از ارتباطات اجتماعی فرزندتان حمایت و اطمینان حاصل کنید. این موضوع مخصوصا برای بچه های بزرگتر و نوجوانان حائز اهمیت است، گروه همسال و دوستانشان گاهی از هر چیزی مهم تر هستند و فکر ندیدن آنها در مدرسه روز به روز می تواند تلخ تر و ناراحت کننده تر باشد، آنها را تشویق کنید از طریق تلفن یا اپلیکشن‌های مختلف با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
زینل پور خاطرنشان کرد: این دوران برای بعضی از افراد به مسأله ای بزرگ تبدیل می شود که نیاز به دریافت کمک‌های تخصصی و حرفه ای دارند. اگر فکر می کنید فرزند شما آسیب پذیرتر یا در معرض آسیب است، مراجعه و دریافت کمک از متخصصان روانشناسی را به تعویق نیندازید.
راهکارهای حفظ آرامش در شرایط کرونایی و پس از آن
همچنین یکی دیگر از روانشناسان دکتری تخصصی مشاوره، در این خصوص بیان داشت: شرایط کرونا مثل همه شرایطی که درطول تاریخ مانند سیل، زلزله، جنگ ها و بیماری های خاص دیگر اتفاق افتاده که همراه با خود وقتی وارد جمعیت انسانی می شود قطعا با خودش یکسری مولفه ها و کارکردهای انسانی تاثیرگذار است.
دکتر محمدرضا فرشاد به خبرنگار ندای هرمزگان گفت: انسان در طول تاریخ برای فرار از مشکلات نیاز به پرورش و تکاملی یکسری کارکردهایی داشته که خودش را در برابر بلایای طبیعی محافظت کند و در واقعی بحرانی کارکردهای استرسی و بی قراری در ما ارتقاء پیدا می کند.
وی اظهارداشت: اگر هر فرد به این مسئله آگاهی داشته باشد که این شرایط طبیعی هست و در وجود هر انسانی قرار دارد که باعث می شود دچار چنین احساسی شود، بنابراین طبیعی دانستن این مسائل مهم است که در اینطور بحران هایی به آن توجه شود.
این مشاور اذعان داشت: متاسفانه وقتی در اینطور شرایط بحرانی قرار می گیریم چون این مسائل غیرعادی دیده می شود افراد دچار استرس بیشتر می شوند و می خواهند اظطراب خود را کنترل کنند در حالی که روز به روز بی قراری و ضعف آن ها بیشتر می شود و در نتیجه قطعا از لحاظ جسمی ضعیف خواهند شد و جسم آنها به ویروس کرونا بسیار آسیب پذیر می شود.
دکتر فرشاد ادامه داد: باید در نظر بگیریم که در اینطور مواقعی ایجاد یکسری تغییرات در بدن ما یک مسئله طبیعی هست و یک نوع واکنش سالم بدن ما به این مسائل و بحران هاست و باید آن را قبول کرده و بپذیریم البته این مولفه ها را باید قبل از ابتلا به وضعت کرونا باید به آن توجه کنیم و حتی اگر ما به ویروس هم مبتلا شویم اگر آگاهی لازم را از طبیعی بودن شرایط داشته باشیم قطعا دچار استرس نخواهیم شد و می توانیم بر بیماری غلبه کنیم.
بسیاری از افراد که دچارمشکلات حاد بیماری کرونا می شوند، به دلیل از دست دادن عدم آگاهی و از دست دادن امید است و بعد روانشناختی آن ها آسیب پذیر می شود که در نتیجه بیماری بر آنها غلبه می کند.
با توجه به اینکه آمار فوتی ها در پیک پنجم و مردادماه امسال بالا بود، بعد از پذیرفتن طبیعی بودن شرایط بحرانی و انجام یکسری کارکردها می تواند برعملکرد ما تاثیر بگذارد اولین مسئله ای که باید به آن توجه شود، اخبارهایی که مورد مطالعه قرار می دهیم از منابع رسمی باشد.
یا اینکه حداقل میزان اخباری که می توانیم دریافت کنیم را کاهش دهیم و نیازی نیست که هر خبر منفی که دریافت می کنیم را به دیگران انتقال و انتشار دهیم تا بقیه افراد هم دچار استرس شوند.
یکی دیگر از کارکردها در ایام کرونا و بعد از آن این است که اگر بتوانیم وضعیت جسمی و روانی خودمان اطلاعات بیشتری را بدست آوریم به ما کمک می کند همچنین سعی کنیم از ورزش هایی که برای افزایش عملکرد جسمی و روانی هست استفاده کنیم مانند تمرین هایی که مربوط به ذهن آگاهی و آرام سازی بدن وجود دارد باعث سطح استرس خواهد شد.
افرادی که در طول دو سال اخیر به ما مراجعه کرده اند، پیش زمینه ای از مشکلات در گذشته داشتند و اکنون از ابتلا به بیماری کرونا و یا بعد از بهبود نگرانند، در تفکرات گذشته و آینده خود هستند اما باید با انجام ورزش ها و تمرین های مرتبط با ذهن آگاهی در زمان حال زندگی کنند.
اگر افراد بتوانند این تمرینات را در بلندمدت انجام دهیم، سطح آرامش افزایش پیدا می کند و همچنین روحیه دادن به همدیگر اهمیت زیادی در چنین شرایطی دارد، البته این به معنای تشویق است.
از دیگر مواردی که می توانیم در شرایط کرونا و بعد از آن توجه کنیم این هست که در فضای خانه به دلیل اینکه زن و شوهرها و فرزندان زمان بیشتری در کنار هم هستند، افراد در این دوران ضعف های همدیگر را می بینند و انرژی هم تخلیه نمی شود، بنابراین قطعا یکسری تعارضاتی ایجاد می گردد و تا جایی که امکان دارد باید محیط را متناسب با وضعیت فعلی ایجاد کنیم.
همکاری با همسر، مدیریت زندگی، ایجاد بازی برای فرزندان در منزل راهکارهایی است که خانواده ها می توانند در شرایط قرنطینه کرونا برنامه ریزی کنند.
نکته دیگر اینکه به دلیل کمتر شدن تعاملات و ارتباطات افراد درشرایط کرونا، بخشی از روابط از دست رفته است و دچار خلاء می شویم که اگر بتوانیم از طریق فضای مجازی با اقوام و دوستان ارتباط برقرار کنیم و تماس بگیریم زیرا به صورت حضوری امکانپذیر نیست و چون بخش زیادی از وجود انسان ها را ارتباط شکل می دهد، از این طریق می تواند اقدام به رفع تنهایی کند.
مسئولیت اجتماعی که آدمها در قبال همدیگر دارند از دیگر مسائلی است که باید به آن توجه شود و باعث می شود که در اجتماعی قرار داریم که در ارتباط با دیگران یک حس مسئولیت داریم و باعث حس ارزشمندی خوب در انسان ها ایجاد کند. ماسک زدن و رعایت پروتکل های بهداشتی یکی از مواردی است که هر فرد در جامعه مسئولیت آن را برعهده دارد.
فعالیت هایی در فضای خانه مانند کتابخوانی، فعالیت های فروشندگی آنلاین و فعالیت های خدماتی در دستور کار خود قرار دهیم و از تهدیدات فضای فعلی کرونا به فرصت تبدیل کنیم.
از افردی که انرژی منفی دارند سعی کنیم که حداقل در شرایط بیماری کرونا دوری کنیم و اخبار منفی که کمتر شد آنها را به چرخه ارتباطات خودمان بازگردانیم.