بادمجان بلا زده هرمزگان اصلاح الگوی کشت راهکار جلوگیری از زیان است

کاظم گلخني ـ نداي هرمزگان

چند روزي مي شود که فيلم هاي کوتاهي از معدوم سازي محصول بادمجان مزارع رودان فضاي مجازي استان هرمزگان را تحت تاثير خود قرار داده است.

در اين باره کشاورزان روداني معتقدند محصول بادمجاني که بابت توليد هر کيلوي آن حداقل 1500 تومان هزينه  کرده اند مجبورند به دلالان کيلويي پانصد تومان بفروشند به همين خاطر هم هزاران کيلو از محصول خود را طبق تصاوير و فيلم هاي منتشر شده معدوم کرده اند.

به گفته کارشناسان  يکي از علل اصلي اين وضعيت عدم توجه به الگوي کشت است، اما با توجه به اهميت الگوي کشت چرا اين مهم تا امروز محقق نشده است؟

کاظم خاوازي، وزير جهادکشاورزي مدتي قبل در پاسخ به اين پرسش مبني بر اينکه  اين وظيفه شماست که آگاهي لازم را به کشاورزان براي جلوگيري از زيان آنها بدهيد، گفت: در بسياري از کشورها سيسيتم يکپارچه اطلاعات وجود دارد که بهره‌برداران را از ميزان کشت و نوع محصول کشت شده مطلع مي‌کند ما نيز در صدد هستيم که «سيستم يکپارچه بخش کشاورزي» را براي رفع اين مشکل راه‌اندازي کنيم.

خاوازي با بيان اينکه اين سيستم يکپارچه شامل اطلاعات سطح زير کشت، نوع محصول، مدل‌هاي کشت و … مي‌شود، افزود: در کنار اين «سامانه ملي پيام رسان بخش کشاورزي» نيز راه‌اندازي خواهد شد تا اطلاعات به دست آمده به کشاورزان از طريق اين سامانه منتقل شوند.به گفته وي؛ کشاوزران از طريق اين سامانه مي‌توانند از سطح زير کشت در ساير مناطق کشور و نوع محصول کشت شده مطلع شده تا بر اساس آن برنامه توليد خود را تنظيم کنند.چند ماه بعد سامانه سياک يا همان سيستم يکپارچه سازي اطلاعات کشاورزي در کشور راه اندازي شد اما اين سامانه هم  کشاورزان صيفي کار روداني را نجات نداد و آنها مثل سالهاي اخير دهها تن بادمجان توليدي خود را در نبود مشتري معدوم کردند،  البته اين سامانه مهم حوالي شهريور ماه توسط يک کارگاه آموزشي براي مديران جهاد کشاورزي استان تشريح شد اما به نظر ميرسد هنوز اجرايي نشده است

حال سوال اينجاست چرا به رغم آنکه مسئولان از اهيمت و لزوم اجراي کشت مطلع هستند هنوز نتوانسته‌اند آن را اجرا کنند؟

علي خان‌محمدي، عضو هيات مديره مجمع ملي خبرگان کشاورزي ايران، مهمترين مشکلات و تنگناهاي اجراي الگوي کشت را اينگونه تشريح کرد: اولين و مهمترين مشکل عدم همسويي سياست‌هاي  ملي و استاني است.خان‌محمدي ادامه داد: هر يک از استان هاي کشور با توجه به شرايط اقتصادي و اجتماعي خود سياست‌ها و برنامه هايي دارند که در بسياري از موارد همسويي با سياست‌ها و برنامه‌هاي ملي ندارد.

وي از ديگر چالش ها را عدم تناسب قيمت محصولات نسبت به هزينه تمام شده آن عنوان کرد و گفت: در الگوي کشت از کشاورزان مي خواهند محصولي را کشت کند که هزينه تمام شده آن تناسبي با قيمت آن در بازار ندارد اين امر موجب خودداري کشاورزان از کشت به جهت زيان مالي يا سود اندک مي‌شود.

خان‌محمدي اضافه کرد: همچنين عدم تناسب قيمت محصولات نسبت به هم نيز دليلي ديگر اقتصادي است که مانع تبعيت کشاورزان از الگوي کشت است، به عبارت ديگر در الگوي کشت محصولي جايگزيني را پيشنهاد مي‌دهند که قيمت فروش و سود کمتري نسبت به محصول اول دارد.

به گفته خان‌محمدي؛ عدم وجود راهکارهاي قانوني لازم براي حمايت يا ممانعت از کشت يک محصول در راستاي اجراي الگوي کشت از ديگر چالش‌هاي مهم پيش روي اجراي الگوي کشت در کشور ما است.

وي با انتقاد از عدم وجود هماهنگي لازم بين دستگاه هاي تاثير گذار بر الگوي کشت، اظهار کرد: دستگاه‌هاي دخيل که امکان اجراي الگوي کشت را فراهم مي‌کنند ناهماهنگ بوده و اين امر خود به چالش بزرگي براي اجرا طرح تبديل شده است.

فارغ از اين نظرات يکي از روش هاي موفق براي خريد محصول از کشاورزان بازاريابي از طريق سازمان جهاد کشاورزي است اين روش باعث مي شود تا کشاورز محصول خود را با امنيت بيشتري توليد کند

در همين پيوند مدير تعاون روستايي استان هرمزگان سيروس اسدپور در حاشيه بازديد از مزارع رودان در جمع خبرنگاران اظهار کرد: در راستاي حمايت از کشاورزان هرمزگاني، تاکنون بيش از 150 تن بادمجان در اين استان براي نخستين بار به صورت توافقي خريداري شده است.

وي افزود: خريد توافقي بادمجان از نيمه آذرماه توسط اتحاديه تعاون روستايي خليج فارس آغاز شده و همچنان ادامه دارد.

اسدپور با بيان اينکه ورود تعاون روستايي روستايي تاثير خوبي در افزايش قيمت اين محصول داشته است، تصريح کرد: حضور همکاران ما در مزارع بادمجان نسبتاً موثر بوده و با اين رويه قيمت خريد اين محصول رو به افزايش است.وي با اشاره به کشت 9هزار هکتاري اين محصول در استان هرمزگان، پيش بيني کرد بيش از 470 هزار تن بادمجان از زمين‌هاي کشاورزي استان برداشت شود.

مدير تعاون روستايي هرمزگان يکي از دلايل اصلي مشکلات کشاورزان استان عدم توازن در عرضه و تقاضا دانست و افزود: صادرات کمتر اين محصول و محدوديت تقاضا در بازار داخل سبب بروز مشکلاتي براي فروش بادمجان توسط کشاورزان استان شده  است.

وي با اشاره به اينکه درحال حاضر بادمجان دلمه اي 500 و بادمجان قلمي 800 تومان در مزرعه از کشاورزان خريداري مي‌شود، بيان کرد: در همين راستا بايد منابع و تسهيلات ارزان قيمت در اختيار تعاون روستايي قرار گيرد تا تشکل‌ها بتوانند کار خريد توافقي بادمجان را از کشاورزان ادامه دهند

نکته اساسي در اين موضوع تکرار هر ساله معضل عدم خريد محصول صيفي کاران شرق استان است و مهمتر اينکه در مقابل 460 هزار تن توليد جاليزي آيا خريد 150 تن کشاورزان شرق استان چقدر در کاهش اين مشکلات تاثير گذار خواهد بود .سازمان جهاد کشاورزي مدعي تغيير در الگوي کشت براي مقابله با چالش هاي کشاورزي و حفظ منابع زميني و زير زميني است اما هر بار که محصولي جديد را به کشاورزان معرفي مي کند آنها را بدون پشتيبان رها مي کند و هيچ گونه حمايت علمي از آنها نمي کند.

حلقه هاي زنجيره يک کشاورزي موفق در اينجا از هم گسسته است، کشاورز سردرگم است که چه بايد بکند و چه بکارد که به سودش درآيد. آنها تنهايند و تنها بر شانس و احتمالات تکيه زده اند تا شايد در اين قمار چيزي عايدشان شود، در حالي که کشاورزي يک علم است و بايد به گونه اي علمي کار شود. جاي خالي کارشناسان کشاورزي خبره در پشتيباني و پيشنهاد براي کشت مناسب و درست به شدت حس مي شود.با اين تفاسير بايد ديد که در آينده، حوزه کشاورزي در شرق هرمزگان به عنوان مهمترين منبع توليد، اشتغال و درآمدزايي به کدامين سو خواهد رفت.